کاغذ که از خمیر چوب یا فیبر گیاهی تشکیل شده است، عمدتاً برای ارتباطات نوشتاری استفاده می‌شود. اولین نوع کاغذ، یعنی پاپیروس توسط مصریان باستان از نی ساخته شد و نوع دیگر آن توسط چینی‌ها (تسای لون) در قرن دوم ایجاد شد. این نوع محصول از موادی مانند پوست درخت و تور ماهی قدیمی درست می‌شد.
چینی‌ها برای اولین بار پوست درخت توت را شکسته و الیاف آن را به یک ورقه کوبیدند. این ورق اولین کاغذ ساخته شده بود! پس از مدتی متوجه شدند که این ورق را می‌توان با افزودن مواد خارجی مانند پارچه، توری، مواد شیمیایی، منسوجات و … بهبود بخشید. دانش کاغذسازی سرانجام به سمت غرب رفت و اولین کارخانه کاغذ اروپایی در اسپانیا، ساخته شد و در پایان قرن پانزدهم، کارخانه‌های تولید کاغذ در فرانسه، ایتالیا، انگلستان و آلمان مشغول به فعالیت شدند. امروزه صنعت کاغذسازی پیشرفت عظیمی داشته است.
کاغذسازی چیست؟
کاغذسازی فرآیندی است که بر طبق آن کاغذ تولید می‌شود. این محصول یک ماده‌ی نازک به هم پیوسته است که از الیاف سلولزی استخراج شده درختان و گیاهان ساخته می‌شود. کاغذ دارای کاربردهای فراوانی در ایجاد پوشش برای دیوار‌ها، ساخت کیسه‌های کاغذی، چاپ و نوشتن دارد.
ماده به کار رفته در تولید کاغذ
الیاف سلولزی ماده‌ی اولیه‌ی اصلی در کاغذسازی محسوب می شود که دارای ساختار الیاف سلولزی کوتاه و نخ مانند است که به خوبی در خمیر حل شده و ماده را یکدست می‌کند. این الیاف را می‌توان از درختان چوب نرم مانند، صنوبر، کاج و انجیر، چوب سخت یا الیاف بازیافتی و کهنه استخراج کرد که الیاف چوب سخت، کوتاه‌تر بوده و سطح کاغذ را صاف تر می‌کند. طول الیاف تولید شده از این درختان حدود 3 میلی‌متر است.
همانطور که اشاره کردیم، مواد اولیه‌ی مورد استفاده در کاغذهای باستانی، الیاف استخراج شده از درختان، تورهای ماهی قدیمی و … بود. با این حال، امروزه صنعت کاغذ بر بازیافت کاغذهای قدیمی و مستعمل برای تولید کاغذهای جدید تمرکز دارد. مواد اولیه‌ی مورد استفاده برای تولید این محصول شامل الیاف استخراج شده از درختان، منسوجات، پارچه، پلاستیک، نشاسته، کلر، گچ و … است. در ادامه به بررسی برخی از این مواد خواهیم پرداخت:
1. پلاستیک
پلاستیک یکی از موادی است که برای ساخت این محصول به کار برده می‌شود. البته، نکته قابل توجه در این است که این ماده به میزان بسیار کم در کاغذ مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از پلاستیک در ساختار کاغذ به این دلیل است که این ماده می‌تواند کاغذ را در مقابل رطوبت مقاوم نماید. از طرفی، پلاستیک موجب افزایش میزان شفافیت کاغذ و تنظیم رنگ و سایه‌ی آن می‌شود.
2. نشاسته
نشاسته در واقع از کربوهیدرات‌های نامحلول در آب ساخته شده است که می‌تواند بر افزایش مقاومت خشک شدن کاغذ تاثیر داشته باشد. این ماده با افزایش پیوندهای هیدروژنی ما بین الیاف، در میزان مقاومت خشک شدن کاغذ موثر است و این امر باعث می شود، کیفیت کاغذ نیز افزایش پیدا کند. البته، با در نظر گرفتن این نکته که الیاف کاغذ اکثراً آنیونی هستند و اگر نیاز به افزایش ماندگاری نشاسته روی الیاف کاغذ وجود داشته باشد، حتماً باید گروه‌های کاتیونی به نشاسته متصل شوند.
3. کلر
معمولاً در کاغذهای سفید عملیات سفید کردن انجام می‌شود و این کار در خمیر‌های شیمیایی، از طریق فرآیند لیگنین زدایی صورت می گیرد. از جمله موادی که برای این کار مورد استفاده قرار می‌گیرد، شامل کلر، اکسیژن، دی اکسید کلر و … هستند. با توجه به این‌که استفاده از کلر ممکن است موجب افزایش نگرانی‌های زیست محیطی شود، جایگزین‌هایی مانند دی‌اکسید کلر، ازون، اکسیژن و پراکسید هیدروژن مد نظر قرار گرفته شده است.
4. گچ
از جمله موادی که در کاغذ به عنوان یک ماده به‌کار می‌رود، گچ است. گچ می‌تواند بر ایجاد صافی، یکنواختی کاغذ و هم‌چنین افزایش مات شدن آن، تاثیر گذار باشد.
بیشتر بدانید: گرید مواد شیمیایی
مراحل تولید کاغذ
برای تولید این محصول، ماده‌ی اولیه باید مراحل خاصی را با کمک دستگاه‌های مختلف کاغذسازی طی کند که این فرآیند با ساخت خمیر شروع می‌شود. در ادامه به بررسی مراحل تولید کاغذ می‌پردازیم:
1. پالپ‌سازی
خمیر یک ماده‌ی نیمه جامد است که می‌توان با متلاشی کردن و مخلوط کردن آن با آب، الیاف به دست آورد. برای شکستن مواد اولیه معمولاً از چندین دستگاه مانند روتور، غربال‌گر، همزن، پاک‌کننده، تصفیه‌کننده و … استفاده می‌شود. البته، لازم به ذکر است که خمیر قبل از انتقال به کاغذ، تمیز شود.
در این مرحله می‌توان از مواد شیمیایی سفید کننده بر اساس الزامات تولید، به منظور توسعه‌ی کیفیت محصول نهایی، استفاده نمود. مواد سفید کننده، لکه های موجود روی خمیر را از بین برده تا کاغذی سفید به عنوان محصول نهایی تولید شود. معمولاً تمیزترین خمیر کاغذ، بهترین محصول را تولید می‌کند، بنابراین، در این فرآیند حتماً باید مطمئن شوید که خمیر کاغذ دارای ذرات آلاینده‌ی ناخواسته نباشد.
2. کوبیدن
مرحله‌ی کوبیدن شامل کوبش خمیر برای افزایش پیوندهای فیبر در خمیر می‌باشد که این مرحله موجب افزایش مقاومت کاغذ می‌شود. در این مرحله، خمیر به دست آمده از گام اول، تحت فشار قرار می‌گیرد تا آب و رطوبت از آن خارج شود. برای حفظ استحکام خمیر، می‌توان از مواد دیگری مانند گچ، خاک رس و … به عنوان مواد پرکننده استفاده کرد. مدت زمان کوبیدن به کمیت و کیفیت پالپ بستگی دارد و پالپ صاف‌تر به ضرب کم‌تری نسبت به خمیر سخت‌تر نیاز دارد.
3. تبدیل پالپ به کاغذ
مطمئناً نام ماشین Fourdrinier را شنیده‌اید که بسیار قدیمی است و بیشترین استفاده را برای تبدیل پالپ به کاغذ دارد. این دستگاه، خمیر کاغذ را رول می‌کند، تمام رطوبت را از بین می‌برد و محصول را به ورق‌های رول شده تبدیل می‌کند. به این ترتیب که کاغذ کاملاً فشرده و یک محصول با کیفیت حاصل می گردد.
مطالعه بیشتر: دستگاه پالپر
اگر در این مرحله هنوز رطوبتی در خمیر باقی مانده باشد، معمولاً ورق‌ها را از داخل سیلندرهای خشک‌کن عبور می دهند تا رطوبت ناخواسته از بین رود.
4. استفاده از مواد شیمیایی
پس از اطمینان از خشک شدن کاغذ، نوبت به رول کردن ورقه ها می‌رسد. در این مرحله، ممکن است از مواد شیمیایی برای ایجاد درخشش محصول استفاده شود. این پوشش به منظور مقاوم سازی کاغذ در برابر آب و افزایش کیفیت محصول برای مجلات و کاتالوگ‌ها انجام می‌شود.
دستگاه های مورد نیاز برای تهیه کاغذ
قیمت کاغذ بسته به مواد
کاغذ‌ها انواع بسیار متعددی دارند که امروزه بیشتر از 3000 نوع کاغذ تولید می‌شوند. به طور کلی در صنعت کاغذسازی، کاغذ‌ها به چهار نوع مقوای گرافیکی، کاغذ بهداشتی، مقوای بسته بندی و کاغذهای صنعتی طبقه بندی می‌شوند. مصرف‌کنندگان نیز معمولاً کاغذ را بسته به نوع مصرفی که دارند به انواع مختلفی دسته‌بندی می‌کنند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به کاغذ روزنامه، کاغذ تحریر، پاکت، مقوا و … اشاره کرد.
به طور کلی می‌توان کاغذ‌ها را به‌صورت زیر مورد بررسی قرار داد:
- کاغذ چاپ و تحریر: این نوع از کاغذ‌ها به دو صورت پوشش‌دار یا بدون پوشش به بازار عرضه شده و در سایز‌های 70 در 100 یا 60 در 90 در گرماژ‌های مختلف تولید می‌شوند.
- کاغذ و مقوای گلاسه: این نوع از کاغذ با کیفیت بالا با سطحی بسیار صاف و هموار تولید می‌شود و در سایز‌هایی همانند کاغذ چاپ تولید می گردد.
- مقوای پشت سفید و طوسی: این مقوا در انواع مختلف فرآیند‌های بسته‌بندی و چاپ مورد استفاده قرار می‌گیرد. سایز‌های آن بسیار متنوع است و در گرماژ‌های مختلفی به بازار عرضه می‌شود.
- کاغذ صنعتی: کاغذ صنعتی از سولفات خمیر پالپ تولید شده و انواع مختلفی دارد که در اندازه و گرماژ‌های بسیار متنوعی به بازار عرضه می‌شود.
- کاغذ روزنامه و LWC: کاغذ روزنامه از فیبر‌های بازیافت شده تولید می‌شود و رول‌های این نوع از کاغذ دارای عرض‌هایی از 70 تا 110 سانتی‌متر و گرماژ‌های متنوعی از 60 تا 250 هستند.
انواع کاغذهای دیگر مانند کاغذ خودکپی، کاغذ انجیلی، مقوای کارتی، مقوای پشت کرم، کاغذ پلاستیکی، کاغذ پشت چسب‌دار و … نیز وجود دارند که قیمت هر کدام بسته به مواد به‌کار رفته در هر کاغذ متفاوت است.
خرید کاغذ
کاغذ کالا‌ی ارزشمندی است و باید در هنگام خرید مواردی را در نظر بگیرید. از جمله این موارد عبارتند از:
- شما باید بدانید که کاغذ را برای چه مصرفی خریداری می‌کنید. اگر قصد دارید برای کار‌های نقشه‌کشی کاغذ خریداری کنید، حتماً باید کاغذی باکیفیت و در ابعادی مناسب تهیه کنید.
- اهمیت دادن به اندازه و جنس کاغذ نیز ضروری است. مطمئناً کاغذ مورد استفاده برای یادداشت‌های شخصی روزانه با کاغذ لازم برای تهیه‌ی کارت ویزیت متفاوت است.
- علاوه بر موارد گفته، یکی از عوال مهم برای خرید این محصول، در نظر گرفتن قیمت این محصول است. قیمت کاغذ معمولاً به گرماژ مرتبط است و هر چه گرماژ بیشتر باشد، قیمت نیز افزایش می‌یابد.
- رنگ و طرح روی کاغذ‌ها نیز می‌توانند مهم باشند. برخی به دنبال کاغذهای طرح‌دار و بعضی دیگر به دنبال کاغذی کاملاً ساده هستند. در هنگام خرید باید حتماً به این نکته توجه کنید.
کاغذ یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین کالا‌ها در زندگی ماست. ما نمی‌توانیم زندگی خود را بدون کاغذ تصور کنیم. کاغذ‌ها در انواع مختلف، با اندازه‌های متفاوتی به بازار عرضه می‌شوند که همین امر موجب می‌شود که قیمت هر کاغذ نیز متفاوت باشد. به‌نظر نمی‌رسد که روزی برسد که انسان از کاغذ بی‌نیاز شود ولی امید است تا با بهینه کردن روش‌های تولید کاغذ، گامی نو در جهت حفظ محیط زیست برداشته شود.
شرکت تدارک صنعت کاغذ کرمان در راستـای بهبود و توسعه فنـاوری تولید محصولات سلولزی کشـور و با تکیـه بر دانش فنـی و تجربـه چندین ساله درحوزه فناوری تولید کاغذ، اقدام به همکاری با تعدادی از شرکت های برتـر تولیـد کننده ماشین آلات، تجهیزات خط تولید و مواد شیمیایی مورد نیاز صنایع سلولزی نموده است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با عملکرد تولید کاغذ و مواد استفاده شده شما می توانید سوالات خود را از طریق بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا کارشناسان ما در اسرع وقت به آن ها پاسخ دهند.
